سزد از نظر و عاطفت خداوند عالم سلطان بزرگ ادام الله سلطانه که آنچه به اول رفت از بندگان تجاوز فرماید که اگر در آن وقت سکون را کاری پیوستند و اختیار کردند و اندر آن فرمانی از آن خداوند ماضی رضی الله عنه فرمان نگاه داشتند، اکنون که خداوندی حقتر پیدا آمد و فرمان وی رسید آنچه از شرایط بندگی و فرمانبرداری واجب کرد به تمامی بجا آوردند و منتظر جواب این خدمت اند که به زودی باز رسد که در باب امیر ابواحمد و دیگر ابواب چه باید کرد تا بر حسب آن کار کنند. و مبشران مُسرع از خیلتاشان سوی غزنین فرستادند و ازین حالها که برفت و آمدن رایت عالی نصرها الله به هرات به طالع سعد، آگاه دادند تا ملکه سیده والده و دیگر بندگان شادمانه شوند و سکونی تمام گیرند و این بشارت را به سند و هند رسانند تا در اطراف آن ولایت خللی نیفتد به اذن الله عز ذکره …
یکی از زیباترین و در عین حال مهمترین آثار ادبیات پارسی کتاب “تاریخ بیهقی” اثر “ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی” دبیر دیوان شاهی سلطان محمود غزنوی است. نثر ساده و آهنگین و در عین حال گاه با اطناب خاص، از جمله ویژگی های این متن است و واقعا به حق است که نگارنده آن را “پدر نثر پارسی” نامیده اند. کتاب تاریخ بیهقی، در واقع تاریخ عمومی جهان از ابتدای آفرینش انسان و تاریخ ایران و اطراف آن است که در سی جلد نگاشته شده بود، اما متاسفانه فقط شش جلد از آن به دست ما رسیده است و چون بیشتر مباحث بخش های باقی مانده اختصاص به دوران حکومت سلطان مسعود غزنوی دارد، لذا آن را “تاریخ مسعودی” نیز نامیده اند. البته کتاب از میانه جلد پنجم آغاز می شود. جدای از غزنویان، بخش هایی از تاریخ سامانیان وصفاریان نیز در این کتاب آمده است. این اثر از جهات گوناگونی بسیار ارزشمند و مورد توجه محققان بوده است که به برخی از آنها اشاره ای خواهیم داشت. از نظر جغرافیای این کتاب بسیار غنی می باشد. مستند بودن اثر و درج ریزترین نکات از اتفاقات نشان از تسلط بسیار بالای نگارنده دارد. اشخاص، اسناد، امکنه، تاریخ و ساعات روز، آداب و رسوم و … به دقیق ترین شکل ممکن بیان شده است. اما آنچه بسیاری از خوانندگان و محققان درباره آن گفته اند، همانا رعایت عدالت و انصاف نگارنده است. بیهقی نمایشی دل انگیز و ملموس از تاریخ ارائه می دهد و این امر به حدی به چشم می آید که تمامی آن اشخاص توصیف شده را خواهید توانست در کنارتان ببینید.
کتاب “تاریخ بیهقی” توسط روانشاد دکتر علی اکبر فیاض تصحیح گردیده و نشر هرمس آن را به چاپ رسانیده است.
منبع: اینستاگرام Aydingol75
