جشن فروردینگان از جشنهای دوازده‌گانه‌ی سال و ویژه‌ی فروهرهاست. در ایران باستان روز نوزدهم هر ماه فروردین نام داشت و آنچنان که مرسوم بود هنگامیکه نام روز و ماه یکی می‌شد آن روز را جشن می‌گرفتند. پس روز نوزدهم از ماه فروردین جشن فروردینگان بود. جشن فروردینگان و فرودگ چه فرقی دارند؟ به گفته نوشین روان استاد هاشم رضی جشن فروردینگان و فرودگ یکی نیستند. استاد رضی می‌نویسد: جشن فروردینگان همان جشن ده روزه‌ی پایان سال بوده که در دو …
دسته: جشن ها و آیین های باستانی ایران
جشن نوروز Nowruz جشن آغاز سال پارسی یا آغاز سال خورشیدیست؛ که هر سال در روز نخست فروردین ماه برابر با ۲۱ مارس برگزار می شود. در نوروز شب با روز برابر می شوند (اعتدال بهاری). به گفته گردیزی: سایه ها از دیوارها بگذرد و آفتاب از روزنها اوفتد…”. به گفته مهرداد بهار نوروز یک جشن آریایی نیست و پیش از مهاجرت آریایی ها، مردم نجد ایران و تمدنهای سامی میانرودان چنین جشنی برگزار می کردند. استاد بهار می گوید …
در شناخت تاریخچه نوروز، نخست می دانیم که نوروز یکی از دو جشن بزرگ باستانی ایران است. جشن دیگر مهرگانست. جشن مهرگان جشن آفرینش و جشن نوروز جشن باززایی وتن پسین یا رستاخیزست. جشن مهرگان یادآور پیروزی فریدون بر ضحاک یعنی پیروزی نظم بر آشوب، و جشن نوروز یادآور با داستانهایی پیرامون سیاوش و مرگ او و آمدن کیخسرو همراهست. جشن سال نو در بسیاری فرهنگ ها با داستان ایزد شهید شونده، سفر این ایزد به جهان زیرین و بازگشت …
چهارشنبه سوری در منابع کهن پارسی با نام « جشن سوری» آمده است. نام درست این جشن در دوران ساسانیان « شب سوری» بوده است. واژه سوری فارسی ست. در پهلوی آن را «سوریگ» می گفتند. سوریگ مانند سور صفت است. سور به معنی سرخ و «ایگ»، پسوند صفت است. سوری یا سوریگ به معنی سرخ و سرخ رنگ است. چنانکه گل سوری به معنی گل سرخ رنگ است. به این جشن سوری می گفتند چون مراسم اصلی آن افروختن …
جشن سپندارمذگان یکی از جشنهای ماهانه زرتشتیان است که پنجم اسفندماه برگزار می شده است. سپندارمذگان به سپندارمذ یکی از شش امشاسپند مینوی نسبت داده می شود. از آنجا که هر یک از روزهای ماه به نام یکی از مینویان نامیده می شد، روز پنجم هر ماه را سپنته آرمَئی تی Spenta- Armaiti می خواندند و آن را به سپندارمذ پیوند می دادند. سپندارمذ نماینده بردباری و شکیبایی و سازش اهورامزداست. سپندارمذ مانند دیگر امشاسپندان میانجی دادار و آفریدگانست. نگهبانی …
جشن سده از جشن های باستانی و نامبردار ایرانست که به یادگار پیدایی آتش برگزار می شود. سده (سدک در پهلوی) جشنی ست که بهمن روزِ ماه بهمن ( شب دهم بهمن ماه) با برافروختن آتش و آیین های ویژه برگزار می شود. درباره نام این جشن رای های گوناگونی وجود دارد. گفته می شود سده منسوب به شماره سد (صد) است. برخی گفته اند از سده تا نوروز سد شب و روزست (پنچاه روز+ پنچاه شب) است. برخی گفته …
یلدا Yalda واژه سریانی به معنی تولد و میلاد است. مسیحیان سریانی این واژه را با خود به ایران آوردند. گفته می شود چون یلدا را با میلاد مسیح تطبیق کرده اند به این نام خوانده شده است (فرهنگ اساطیرو داستان واره ها در ادبیات فارسی؛ محمد جعفریاحقی). یلدا که در نخستین شب زمستان برپا می شود از رسوم ویژه آریایی ها، و بخصوص پیروان آیین مهرست که هزاران سالست در ایران زمین آن را بر پای می دارند. دراین …
یک رشته از جشن های باستانی ایران جشن های آتش است که میان اقوام هند و ایرانی و هند و اروپایی نمونه های بسیار دارد. از شمار جشن های مهم آتش در ایران به چهار جشن سده، سوری (چهارشنیه سوری)، شهریورگان و آذرگان (آذرجشن) می توان اشاره کرد. دو جشن نخست، سده و سوری، بیشتر جنبه ملی داشتند و به باورهای همگانی (اعتقادات عمومی) با آمیزه ای از سنت های دینی مربوط می شدند. ولی دو جشن شهریورگان و آذرگان …
ایرانیان باستان هرسال دوازده جشن برگزار می کردند. این جشن ها با برابر شدن نام روز و ماه برپا می شد. نام های دوازده گانه ماههای سال با نام دوازده روز از روزهای هر ماه مشترکند. برای نمونه فروردین نخستین ماه سالست و روز نوزدهم هر ماه نیز فروردین نامیده می شد. یا اردیبهشت نام دومین ماه سالست و سومین روز هر ماه نیز اردیبهشت نامیده می شد. به این شیوه هرگاه نام روز و ماه موافق می شد آن …
از روزگار باستان دو جشن بزرگ مورد توجه آریاییان بوده است: جشن نوروز و جشن مهرگان. نوروز آغاز بهار و اعتدال بهاری، همزمان با حلول خورشید در برج حَمَل، ومهرگان آغاز پاییز و اعتدال پاییزی، و همزمان با حلول خورشید در برج میزان است. در دوران هخامنشیان اعتبار جشن مهرگان از نوروز بیشتر بود چرا که پاییز را آغاز سال نو می دانستند. در تقویم زرتشتی یا اوستایی، سال دوازده ماه و هر ماه سی روز تمام بود. هریک از …
اَمُرداد، ششمین و آخرین امشاسپندان است. این واژه در اوستا به گونۀ “اَمُرتات” به معنی نامیرا، بی مرگ و جاودانی است. “اَ” در آغازِ هر واژه، معنای واژه را نفی می کند، از این رهگذر امرداد به معنی نامیراست. امرداد در اوستا برنام (صفت) اهورامزدا، و نماد زوال ناپذیری و پایندگی اوست. ابوریحان بیرونی می نویسد: … و معنای مرداد آن است که مرگ و نیستی نداشته باشد و مرداد فرشته ای است که به حفظ گیتی و اقامۀ غذاها …
در اوستا خرداد از دو بخش هَئوروَ Haurva به معنی پارسایی و کمال و بخش دوم تات Tata که پسوندی برای اسم مجرد و مؤنث است، تشکیل شده است. بنابراین خرداد در جلوۀ مینوی، به معنی رسایی و کمال و در جلوۀ گیتیگ یا زمینی ایزد بانویی ست که موکل یا نگاهبان آب است. ایرانیان در این روز، ازدواج، سفر و کسب و کار را نیکو میدانستند. در برهان قاطع آمده است:« خرداد، ماه سیم از سال شمسی است و …