کیخسرو در اوستا کوی هئوسروه Kavi hausarvah و در پهلوی کی هسرو Kai husraw به معنی نیکنام و خوش‌آوازه است. دو برنام (صفت) کیخسرو در اوستا یکی اَرشَن به معنی دلیر، یل و پهلوان و دیگر هَن کِرِمَه به معنی استوار سازنده و متحد کننده است. کیخسرو نه فقط شاه آرمانی، که انسان نمونه‌ی شاهنامه است. او مانند بسیاری از سرافرازان، از شمار فریدون، زال و کیقباد غریبانه پا به دنیا گذاشت و مانند آنها در محیطی دور از ناز و نعمت، در شرایطی طبیعی اما نامتعارف بالید و بزرگ شد. چرا که افراسیاب خواسته بود ذهن و ضمیر او از گذشته و سرگذشت پدر خالی بماند. افراسیاب می‌خواست او خِرَد و فرهنگ نیاموزد، مبادا هشیار و مایه‌ی دردسر شود. او پسر سیاوش و فریگیس، کسی‌ست که پیشگویان گفته‌بودند افراسیاب را از تخت به زیر می‌کشد و جهان به دست او آباد و خرم می‌شود. کیخسرو روزگاری پس از اینکه پدرش، سیاوش، بی گناه کشته شد؛ به دنیا آمد. به دستور پدربزرگش، افراسیاب، به شبانان سپرده شد. همین گونه‌ی پرورش، از او جوانی دلاور و شایسته ساخت. دست تقدیر همه آگاهی‌های دهر را در جام نمادینی به او نمایاند. کیخسرو آمد تا نبرد نیک و بد را به سود نیکی

کین سیاوش داستانی پرجوش و خروش است از آنچه رستم پس از باخبر شدن از مرگ این شاهزاده جوان کرد. این داستان را در پی دو نوشتار پیشین با فرنام‌های (عنوانهای) داستان سیاوش از تولد تا جنگ با افراسیاب و داستان سیاوش از جنگ با افراسیاب تا مرگ می‌آورم تا بدانیم پس از اینکه سیاوش به ناحق کشته شد ایرانیان چه کردند. در این داستان رستم و زواره همراه یلانی از ایران، از شمار گیو و گودرز و توس و زواره و فرهاد و… به کین خواهی سیاوش به توران می‌تازند. سرخه پسر افراسیاب و پیلسم برادر پیران در این نبرد کشته می‌شوند. دو چیز در داستان کین سیاوش جالب توجه است. یکی اینکه وقتی رستم از کشته شدن سیاوش باخبر می‌شود به بارگاه کیکاوس می‌رود، او را سرزنش می‌کند و خودسرانه سوداوه را از مشکوی بیرون می‌کشد و در برابر سکوت کیکاوس او را دو نیم می‌کند. دوم اینکه این تاب و تبی که در رستم درباره‌ی کین خواهی سیاوش هست در کیکاوس نیست. رستم به توران یورش می‌برد، خاک آن سرزمین را به توبره می‌کشد، پسر افراسیاب (سرخه) و بسیاری از گردان و پهلوانان آن مرزوبوم را به کین سیاوش می‌کشد. اما اینسو کیکاوس که پدر سیاوش است

داستان سیاوش پهلوان نام آور و نام آشنای شاهنامه بی شک یکی از داستانهای خواندنی این اثر است. این داستان در پی مجموعه ای از خلاصه داستانهای شاهنامه ۱، ۲ و ۳ از دوران پادشاهی پیشدادیان ونیز به دنبال دو بخش از خلاصه داستانهای دوران کیانیان ۱ و ۲ می آید. در دو بخش پادشاهی کیانیان از پادشاهی کیقباد تا بخشی از پادشاهی کیکاوس را آوردیم و گفتیم دو داستان رستم و سهراب و داستان سیاوش، دو بخش مهم از دوران پادشاهی کیکاوس است. داستان رستم و سهراب را در نوشتار پیشین آوردیم و این نوشتار بخشی از داستان سیاوش از تولد تا رفتن او به جنگ با افراسیاب و در بخش پسین داستان سیاوش از جنگ با افراسیاب تا مرگ سیاوش را از شاهنامه روایت می کنیم. سپس باقیمانده دوران کیکاوس تا پایان پادشاهی کیخسرو را خواهیم داشت. جایی که بخش حماسی و پهلوانی شاهنامه به پایان می رسد و بخش تاریخی این اثر آغاز می شود. مادر سیاوش کیست؟ داستان سیاوش در شاهنامه از روزی آغاز می شود که طوس و گیو و گودرز قصد شکار کردند. آنها با شماری از سواران برای شکار باز و یوز به شکارگاهی در دشت دَغوی رفتند. شکارگاه نزدیک مرز توران بود.

داستان رستم و سهراب یکی از زیباترین تراژدیهای ایرانی و از شناخته شده ترین داستانهای شاهنامه است. در مجموعه ای از خلاصه داستانهای شاهنامه، پیشتر در شماره های ۱ ، ۲ و ۳ خلاصه ای از پادشاهی پیشدادیان را بازگو کردیم. سپس در دو نوشتار پادشاهی کیانیان(۱) و پادشاهی کیانیان (۲) نیز خلاصه ای از پادشاهی کیانیان از پادشاهی کیقباد تا بخشی از پادشاهی کیکاوس را آوردیم. در دوران پادشاهی کیکاوس دو داستان معروف رستم و سهراب و داستان سیاوش را داریم. در این نوشتار خلاصه ای از داستان رستم و سهراب و در نوشتار پسین داستان سیاوش را بازگو می کنیم. سپس آخرین بخش از پادشاهی کیانیان را می آوریم. آغاز داستان داستان رستم و سهراب در شاهنامه آغازی گیرا اما دردناک دارد. استاد بزرگ فردوسی، با شکوه ای درباره پدیده مرگ و اینکه آیا مرگ داد است، یا بیداد، زمینه را برای سرودن یکی از دردناک ترین تراژدیها آماده می کند: اگر تندبادی برآید زکنج به خاک افگند نارسیده ترنج، ستمکاره خوانیمش ار دادگر؟! هنرمند گوییمش ار بی هنر؟! اگر مرگ دادست، بیداد چیست؟! زمرگ این همه بانگ و فریاد چیست؟! … پیداست داستان قرارست از راز سر به مهر مرگ سخن بگوید. رازی که غیر از یزدان