کوه قاف کوهی اسطوره ای و نمادین است. هرچند عرفا و صوفیان از این کوه و سختی های پیمودن آن برای مفاهیم عرفانی وام گرفته اند اما ریشه این نماد به اسطوره ها برمی گردد. این کوه در اساطیر ایران، هند و یونان پیشینه ای کهن دارد. در برهان قاطع آمده است قاف بر وزن کاف است و با شمارگان حروف ابجد شماره آن ۱۰۰ می شود. دکتر کزازی می گوید: کوه قاف، شکل عربی کوه کَپک Kapk یا کپ …
دسته: اساطیر ایران
ویس و رامین یکی دیگر از داستانهای عاشقانه زبان فارسی است. پیشتر در این سایت داستان زریر و آتوسا، کهن ترین اسطوره عاشقانه را آورده ایم. اما این افسانه، یعنی ویس و رامین، افسانه عاشقانه کهن پارتی است که از دوران اشکانیان برای ما به یادگار مانده است. فخرالدین اسعد گرگانی نزدیک به ۹ قرن پیش (۴۳۲- ۴۴۶) یعنی ۵۰ سال پس از پایان سرودن شاهنامه، این داستان را از زبان پهلوی به زبان فارسی برگردانده است. این اثر به …
دیو سپید مازندران یکی از اسطوره های شناخته شده ایرانست. میدانیم نبرد رستم با دیو سپید، خوان هفتم از هفتخوان رستم بود. داستان از آنجا آغاز شد که کیکاووس، شاه ایران به ترفند دیوی خنیاگر تصمیم گرفت به مازندران لشکرکشی کند. در این یورش شاه و سپاهیانش به دست دیو سپید اسیر و زندانی شدند. دیو سپید، کاووس و سران لشکرش را به جادویی گرفتار و آنها را کور کرد. کیکاووس از زندان فرستاده ای به زابلستان فرستاد و از …
درباره زال میتوان گفت او پهلوانیست که به سرزمین حماسه و اسطوره ی ایران “هبوط” کرد. داستان از آنجا آغاز می شود که سامِ جهان پهلوان فرزندی نداشت و این برای پهلوان ایرانشهری که باید از راه تبار و دوده پایدار بماند، و کارکرد پدر در پسر ادامه پیدا کند؛ بسیار گران بود. سام روزگار درازی را به انتظار سپری کرد تا اینکه زال زاده شد. اما آمدن زال آغاز دشواری هایی در زندگی پهلوان ایران زمین بود. نوزاد یک …
گاهنبار چیست؟ گاهنبار جشن های موسمی بودند. ایرانیان باستان باورداشتند یزدان، تمام هستی را در طول یک سال آفرید. پس هرسال را به ۶ بخش دوماهه تقسیم کردند. در پایان هر دوماه جشنی برگزار می کردند که آن را گاهنبار یا گاهانبار می گفتند. آنها باور داشتند هر گاهنبار مخصوص آفرینش یکی از آفریده ها از آسمان تا زمین و آب و گیاه و جانور و سرانجام انسان است. برای همین گاهنبارها روزهای آفرینش ایزدی بود ومردمان در این روز …
ضحاک کیست؟ هر ایرانی درپاسخ به این پرسش می گوید: ضحاک مردی ستمگرست که دو مار بردوشهای او رسته بود. خوراک مارها مغز جوانان بود. او جوانان بسیاری را کشت تا مغزشان خوراک مارها باشد. او بر جمشید شورید. جمشید فراری شد. ضحاک بر تخت پادشاهی جمشید تکیه زد. ضحاک جمشید را پیدا کرد و دستور داد او را با اره به دو نیم کردند. سرانجام آنقدر ستم کرد تا کاوه آهنگر و فریدون بر او شوریدند. فریدون او را …
قدیمی ترین چیستان زبان فارسی، افسانه یوشت فریان است. این افسانه در زمان ساسانیان و به زبان فارسی میانه یا پهلوی نوشته شده است. داستان قدیمی ترین چیستان زبان فارسی از آنجا آغاز می شود که جادوگری به نام اَختِ جادو در طمع چپاول شهر پرسشگزاران می کوشد تا با لشکری از دیوان، به شهر یورش برد. اما زرتشت بخاطر خاندان فریان که در این شهر زندگی می کردند از اهورامزدا و امشاسپندان خواسته بود نگهبان این شهر باشند. این …
یوشت فریان کیست؟ ماتیکان یوشت فریان اسطوره ی فراموش شده ی ایرانیست. بارتولومه نام یوشت را مشتق از صفت عالی Yvan به معنی جوان ترین می داند. زندگینامه ی این اسطوره ی فراموش شده در کتاب یا رساله ای به همین نام یعنی «ماتیکان یوشت فریان» آمده است. این کتاب به زبان پارسی میانه یا پهلویست و در زمان ساسانیان نوشته شده است. نثر این کتاب ساده و روانست و گمان می رود آخرین تدوین آن در اواخر دوران ساسانی …
آیین نیایش هوم در اوستا نشان می دهد این گیاه محور آیین های زوهَر بوده است. در این آیین، آب را بعنوان عنصری مینوی و مقدس با هوم می آمیختند. در این روند یعنی کوبیدن هوم و آمیختن آن با آب نیایش ها یی می خواندند و به این شکل آبی را که قرار بود به ایزدان پیشکش کنند تقدیس می کردند. پیشکش کردن آب تقدیس شده به خدایان در واقع پیوندی میان زمین و آسمان تلقی می شد. چرا …
آیین فشردن هوم یکی از آیین های کهن ایران باستان و مربوط به پیش از زرتشت است که در دوران زرتشت هم باقی بوده است. هوم بعنوان یکی از کهن ترین ایزدان ایران باستان آداب و رسوم رازوارانه ای داشته است. در متن وداها می بینیم برهمنان هندی گیاه هوم را با سنگ می کوبیدند و شیره آن را می گرفتند. سپس این شیره را از پشم گوسفند می گذراندند تا صاف شود. شیره ی صاف شده را با شیر …
هوم خداست یا گیاه؟ هوم بی تردید یکی از کهن ترین و ارجمندترین خدایان ایران باستان است. ایزدی دیرپا که ردپایش را از کهن ترین متون ودایی تا امروز میتوان دنبال کرد. هوم شکل دگرگون شده هَئومه در اوستایی و سومَه در سانسکریت است. هوم از بن هند و اروپایی هَو یا سَو و مصدر هند وایرانی سَئومَه Sauma گرفته شده و به معنی فشردن و له کردن است. گفته می شود ریشه این واژه در زبان پیشا هند و …
میترا خدایی هند و اروپایی ست. یعنی او خدای اقوامی ست که از منطقه جنوب سیبری در شمال، به سمت جنوب و منطقه ای که امروز به نام هند می شناسیم مهاجرت کردند. برخی از این مهاجران در هند ماندند. برخی به ایران کوچ کردند و در دامنه های زاگرس ماندند. برخی دیگر هم به سمت غرب و اروپای امروز مهاجرت کردند. همه این مهاجران خدایان و باورهایی مشترک داشتند که با باورهای مردمان بومی منطقه هایی که در آنجا …