بین النهرین کجاست

بین النهرین کجاست؟

بین النهرین کجاست؟ این پرسش ممکن است برای جوانان امروز یا کسانی که کمتر با تاریخ و ادبیات منطقه خاورمیانه آشنایی دارند مطرح باشد. اسم فارسی بین النهرین، میان رودان یا بین دورود است. میان رودان یا بین النهرین در واقع فاصله میان دو رود دجله و فرات را می گویند. بین النهرین در لغتنامه دهخدا در پاسخ به اینکه بین النهرین کجاست؟ در لعتنامه ی دهخدا آمده است: “بین النهرین که در زبان یونانی آن را مسوپاتامیا یا مزوپاتامیا Mesopatamia می گویند ناحیه ای در آسیای غربی و در امتداد دو رود دجله و فرات و بین آنهاست”. مزوپاتامیا به معنی میان رودهاست. در فارسی نیز این منطقه را میانرودان می گوییم. دو رود دجله و فرات در جایی به هم می پیوندند و شط العرب را تشکیل می دهند. بنابراین زمین میان این دو رود تا جایی که به هم می پیوندند به شکل مثلث است که آن را دلتا می خوانند. در پی رسوباتی که پیوسته از شط العرب به خلیج فارس منتقل می شود مصب این رود کم کم در خلیج پیش می رود. در کرانه خلیج شهرهای قدیمی بسیاری ساخته شده بود که اکنون نه تنها در کرانه ی خلیج نیستند که کیلومترها در خشکی

ادامه مطلب »
کتاب الهه ها، اسرار الوهیت زناناثز جوزف کمبل

معرفی کتاب الهه ها

.معرفی کتاب الهه ها اثر جوزف کمبل را با این نگاه آغاز می کنیم که تفکر زنانه، تفکر مردانه … شغل زنانه، شغل مردانه … ورزش زنانه، ورزش مردانه …آیا تا کنون اندیشیده‌اید چرا چنین تقسیم‌بندی از ابتدای تاریخ وجود داشته است؟ چرا امروزه هم بسیاری از مردان به اشتباه معتقدند که کار زن ماندن در خانه و به دنیا آوردن و تربیت کودک است؟بسیاری از مشکلات زنان امروزی ناشی از آن است که وارد حیطه‌ای می‌شوند که قبلا و به ظاهر به مردان اختصاص داشته است و هیچ الگوی زنانه‌ای برای آن گفته یا نوشته نشده است. از این رو، زنان در این رقابت با مردان خود را فاقد ماهیتی دیرینه می‌بینند و به تدریج کنار می‌روند.#جوزف_کمبل را بسیاری بزرگترین اسطوره‌شناس قرن حاضر می‌دانند. شاید او را بیشتر با کتاب قهرمان هزار چهره بشناسیم. وی در طی چهارده سال، با برگزاری بیش از بیست کارگاه آموزشی با محوریت موضوع #زنان و #ایزدبانوان اساطیری به بررسی مفاهیم مرتبط با الوهیت زنانه پرداخت. مجموعه این سخنرانی‌ها گردآوری شده و در قالب کتابی با عنوان #الهه_ها ، با مقدمه و ویرایش دکتر #سافرون_رسی به چاپ رسید. این اثر با نگاهی ژرف تکامل الهه‌های باستانی را از عصر حجر تا دوران #رنسانس بررسی

ادامه مطلب »
گاهنبار چیست

گاهنبار چیست؟

گاهنبار چیست؟ گاهنبار جشن های موسمی بودند. ایرانیان باستان باورداشتند یزدان، تمام هستی را در طول یک سال آفرید. پس هرسال را به ۶ بخش دوماهه تقسیم کردند. در پایان هر دوماه جشنی برگزار می کردند که آن را گاهنبار یا گاهانبار می گفتند. آنها باور داشتند هر گاهنبار مخصوص آفرینش یکی از آفریده ها از آسمان تا زمین و آب و گیاه و جانور و سرانجام انسان است. برای همین گاهنبارها روزهای آفرینش ایزدی بود ومردمان در این روز آیین های سپاسگزاری برگزار می کردند. این سپاسگزاریها به اینصورت بود که هرکس باید به اندازه ی توانایی نیازمندان را دستگیری می کرد. درِ خانه ی توانگران در این روزها به روی بینوایان باز بود. آنها به پیروی از نیاکان خود در این روزها اَشَوی داد (خیرات) می کردند. به این ترتیب آنها بخشش ایزدی را با دَهِش و رادی پاسخ می دادند. در دوران باستان سال، با انقلاب تابستانی یا صیفی آغاز می شد و با گذراندن انقلاب زمستانی یا شتوی به پایان می رسید. یا برعکس. کریستنسن می گوید: سال اوستایی قدیم که سال روستایی با ۶ گاهنبار یا جشن موسمی ست هنوز در گاهشماری پارسیان (زرتشتیان) رعایت می شود. این تعریف از سال، مربوط به جامعه ی

ادامه مطلب »
ضحاک کیست

ضحاک کیست؟

ضحاک کیست؟ هر ایرانی درپاسخ به این پرسش می گوید: ضحاک مردی ستمگرست که دو مار بردوشهای او رسته بود. خوراک مارها مغز جوانان بود. او جوانان بسیاری را کشت تا مغزشان خوراک مارها باشد. او بر جمشید شورید. جمشید فراری شد. ضحاک بر تخت پادشاهی جمشید تکیه زد. ضحاک جمشید را پیدا کرد و دستور داد او را با اره به دو نیم کردند. سرانجام آنقدر ستم کرد تا کاوه آهنگر و فریدون بر او شوریدند. فریدون او را به بند کشید و در کوه دماوند زندانی کرد. قرارست تا پایان جهان ضحاک در آنجا زندانی باشد. این روایتی است که از شاهنامه در ذهن همگان مانده است. اما ضحاک در روایت های شرقی و غربی گاهی به تصویری که شاهنامه از او می دهد نزدیک و گاهی دور است. در این نوشتار در پاسخ به این پرسش که ضحاک کیست؟ روایت های گوناگون ضحاک را از منابع تاریخی بازمی گوییم. ضحاک در شاهنامه نخستین منبعی که به آن مراجعه می کنیم تا بدانیم ضحاک کیست؟ شاهنامه فردوسی است. ضحاک در شاهنامه فردوسی که بدون تردید بزرگترین نمودار تاریخی حماسی ایران است؛ اینطور معرفی می شود: یکی مرد بود اندر آن روزگار زدشتِ سواران نیزه گذار که «مرداس» نام

ادامه مطلب »
تاریخچه تقویم ایرانی

تاریخچه تقویم ایرانی

تاریخچه تقویم ایرانی را از زمانی که آریایی ها هنوز ساکن سرزمینهای سرد شمالی بودند تا مهاجرت آنها به سرزمین های جنوبی و آشنایی آنها با تمدن های دیگر باید بررسی کرد. در آغاز آریایی های ایرانی بخاطر اینکه در نواحی سردسیر با شب های دراز و زمستانهای طولانی روبرو بودند زمان را با شب می شمردند. به این معنی که امروز مثلا ما می گوییم ده روز آنها می گفتند ده شب. بنابراین شمارش زمان برای دوره ی کوتاه با شب بود. آنها دور طولانی تری از زمان را با نیم ماه اندازه گرفتند. نیم ماه براساس شکل ماه تعریف شده بود. آنها از هلال تا بدرکامل را یک نیم ماه تعریف کردند. همچنین از بدر کامل تا ناپدید شدن ماه را یک نیم ماه در نظر گرفتند. سپس دوره ی طولانی تری از زمان را ماه قمری نجومی دانستند. ماه قمری نجومی ۲۷ روز و ۷ ساعت بود. پس از آن، هنگامی که نیازهای مدنی شان بیشتر شد، نیم سال را تعریف کردند. نیمسال چنانکه از نامش پیداست یک فصل زمستان یا یک فصل تابستان بود. آنها سپس سال را مقیاس محاسبه ی زمان قرار دادند. از زمانی که سال مقیاس سنجش زمان شد نیز تقویم ایرانی تغییرات

ادامه مطلب »
آیا زاگرس همان دیونیزوس است؟

آیا زاگرس همان دیونیزوس است؟

آیا زاگرس همان دیونیزوس است؟ در پاسخ به این پرسش اسطوره شناسان نظرهای مختلفی دارند. برخی زاگرس و دیونیزوس را دو ایزد جدا می دانند که با گذشت زمان یکی دانسته شده اند. آنها بر این باورند که اسطوره هایی درباره ی زاگرس وجود داشته که در آنها زاگرس، پسر هادِس (خدای جهان زیرین) و پرسفونه (دختر زئوس) بوده است. اما این اسطوره ها با گذشت زمان با اسطوره ی اُرفی ( نوعی کیش و آیین عرفانی) که در آن دیونیزوس پسر زئوس و پرسفونه است تلفیق شده و به این ترتیب دو اسطوره ی زاگرس و دیونیزوس با هم پیوند خورده است. در این نوشتار در باره ی اینکه آیا زاگرس همان دیونیزوس است؟ بیشتر می خوانید. در روایت اسطوره های کیش ارفی (ارفه ای) زاگرس به دست تیتانها کشته و خورده می شود. فقط قلبش می ماند که آتنا آن را برای زئوس می برد. در این روایت زاگرس از راه همین قلب محافظت شده، یکبار دیگر در کالبد دیونیزوس آفریده یا متولد می شود. از این رهگذر میتوان او را از اسطوره های رستاخیز دانست. شاید همین جاست که زاگرس با اسطوره ی مرگ و جهان زیرین هم پیوند می خورد. یکی دیگراز همانندی های دو اسطوره

ادامه مطلب »
یوشت فریان کیست؟
یوشت فریان کیست؟

یوشت فریان کیست؟

فرزانه کاوه ۳۰ فروردین ۱۴۰۱ اساطیر اساطیر ایران ۰

یوشت فریان کیست؟ ماتیکان یوشت فریان اسطوره ی فراموش شده ی ایرانیست. بارتولومه نام یوشت را مشتق از صفت عالی Yvan به معنی جوان ترین می داند. زندگینامه ی این اسطوره ی فراموش شده در کتاب یا رساله ای به همین نام یعنی «ماتیکان یوشت

ادامه مطلب
اسطوره های آسیب پذیر
اسطوره های آسیب پذیر

اسطوره های آسیب پذیر

فرزانه کاوه ۲۲ فروردین ۱۴۰۱ روانشناسی اسطوره ۲

اسطوره های آسیب پذیر یکی از سه دسته کهن الگوی تیپ شخصیتی زنان براساس اسطوره های یونان باستانند. پیشتر در همین سایت تیپ های شخصیتی زنان را بر اساس کتاب انواع زنان از خانم دکتر ژان شینودا بولن آوردیم و گفتیم بنابر نظر خانم بولن

ادامه مطلب
معرفی کتاب رزمنامه کنیزک
معرفی کتاب رزمنامه کنیزک

معرفی کتاب رزمنامه کنیزک

فرزانه کاوه ۲۰ فروردین ۱۴۰۱ معرفی کتاب ۲

معرفی کتاب رزمنامه کنیزک را با اشاره به اینکه این اثر یک اثر حماسی برجسته ای به زبان گورانی ست می آورم. پس از #شاهنامه ، آثار ارزشمند حماسی فراوانی از دیرباز در ایران وجود داشته‌اند. برخی از این آثار به ادوار اشکانی و ساسانی

ادامه مطلب
آیین نیایش هوم
آیین نیایش هوم

آیین نیایش هوم

فرزانه کاوه ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ اساطیر اساطیر ایران ۰

آیین نیایش هوم در اوستا نشان می دهد این گیاه محور آیین های زوهَر بوده است. در این آیین، آب را بعنوان عنصری مینوی و مقدس با هوم می آمیختند. در این روند یعنی کوبیدن هوم و آمیختن آن با آب نیایش ها یی می

ادامه مطلب
آیین فشردن هوم
آیین فشردن هوم

آیین فشردن هوم

فرزانه کاوه ۳۰ بهمن ۱۴۰۰ اساطیر اساطیر ایران ۸

آیین فشردن هوم یکی از آیین های کهن ایران باستان و مربوط به پیش از زرتشت است که در دوران زرتشت هم باقی بوده است. هوم بعنوان یکی از کهن ترین ایزدان ایران باستان آداب و رسوم رازوارانه ای داشته است. در متن وداها می

ادامه مطلب
هوم خداست یا گیاه؟
هوم خداست یا گیاه؟

هوم خداست یا گیاه؟

فرزانه کاوه ۳۰ بهمن ۱۴۰۰ اساطیر اساطیر ایران ۲

هوم خداست یا گیاه؟ هوم بی تردید یکی از کهن ترین و ارجمندترین خدایان ایران باستان است. ایزدی دیرپا که ردپایش را از کهن ترین متون ودایی تا امروز میتوان دنبال کرد. هوم شکل دگرگون شده هَئومه در اوستایی و سومَه در سانسکریت است. هوم

ادامه مطلب
تیپ شخصیتی هستیا
تیپ شخصیتی هستیا

تیپ شخصیتی هستیا

فرزانه کاوه ۲۸ دی ۱۴۰۰ روانشناسی اسطوره ۰

تیپ شخصیتی هستیا کهن الگوی زنانی ست که خانه داری را به جای کار روزمره، فعالیتی معنادار می دانند. تیپ شخصیتی هستیا به او می گوید خانه داری ابزاریست که میتواند با آن به خودش و خانه اش نظم ببخشد. زنانی که با انجام کارهای

ادامه مطلب
معرفی کتاب دیباچه نوین شاهنامه
معرفی کتاب دیباچه نوین شاهنامه

معرفی کتاب دیباچه نوین شاهنامه

فرزانه کاوه ۲۶ دی ۱۴۰۰ معرفی کتاب ۰

معرفی کتاب دیباچه_نوین_شاهنامه را با این اشاره آغاز می کنم که این کتاب شاهکار دیگری از #اسطوره #هنر و #تئاتر و #سینما ، جناب #بهرام_بیضایی است. در معرفی کتاب دیباچه نوین شاهنامه نخست اینکه این اثر در سه زمان گوناگون روایت می‌شود. نخست به هنگام

ادامه مطلب

طراحی و اجرا: کاویان مشایخی