پادشاهی کیانیان در شاهنامه را در این نوشتار و چند نوشتار پسین می خوانید. پیشتر خلاصه ای از پادشاهان پیشدادی را در خلاصه شاهنامه (۱) ، (۲) و (۳) آوردیم. در نگاهی گذرا به پادشاهی کیانیان در شاهنامه پیداست سلسله پادشاهی کیانیان در شاهنامه با پادشاهی کیقباد آغاز و با پادشاهی کیخسرو به پایان می رسد. اهمیت پادشاهی کیانیان در شاهنامه، شاید اینست که در این دوران شاهد صحنه گردانی های بزرگ پهلوان پیلتن شاهنامه، یعنی رستم هستیم. رستم در نخستین نقش خود، نخستین پادشاه کیانیان، یعنی کیقباد را از البرزکوه می آورد و او را بر تخت می نشاند. این پهلوان بی همتای شاهنامه دوبار کیکاوس (دومین پادشاه کیانیان) را از مهلکه نجات می دهد. او یکبار در جنگ مازندران، کیکاوس و جنگاوران سپاه ایران را از بند دیو سپید رها می کند و بینایی آنها را به بازمی گرداند. در همین ماجراست که داستان هفتخان رخ می دهد. بار دیگر در جنگ هاماوران به کمک کیکاوس و جنگاوران ایران می رود و آنها را از شکست و از بند شاه هاماوران نجات می دهد. از حضور رستم در شاهنامه، همچنین دو تراژدی رستم وسهراب ونیز سیاوش را داریم که بعدتر به آن می پردازیم اما در این نوشتار

مقایسه هفتخان رستم و هفتخان اسفندیار موضوعی است که بسیار مورد توجه پژوهشگران بوده است. در مقایسه هفتخان رستم با هفتخان اسفندیار شباهتها و تفاوتهای ظریفی وجود دارد. پیش از مقایسه این دو هفتخان شاید پاسخ به این پرسش بایسته باشد که هفتخوان (هفت خوان) درست است یا هفتخان (هفت خان)؟ هفتخوان درست است یا هفتخان؟ درپاسخ به این پرسش که از دو واژه هفتخوان و هفتخان، کدام درست تراست؟ دکتر جلال خالقی مطلق در آخرین تصحیح شاهنامه این واژه را چه در داستان رستم و چه در داستان اسفندیار به شکل «هفتخان» آورده است. در این شکل خان به معنی مرحله است. لغتنامه دهخدا این واژه را بصورت «هفت خوان» آورده اما در معنی آن نوشته: خوان به معنی سفره است و برخی گفته اند از آن جهت که رستم و اسفندیار پس از کامیابی در هر مرحله سفره ای از خوراکی های لذیذ می گشودند؛ آن را هفتخوان گرفته اند که صحیح نمی نماید. وجه دیگر این کلمه هفتخان مرکب از هفت و خان است که به معنی هفت مرحله و منزل است. برخی هم می گویند در داستان رستم واژه هفتخان و در داستان اسفندیار واژه هفتخوان درست تر است. این گروه می گویند از آنجا که

خلاصه داستانهای شاهنامه (۳)، در پی دو بخش پیشین، یعنی خلاصه داستانهای شاهنامه (۱) و خلاصه داستانهای شاهنامه (۲) می آید. در این بخش از داستانهای شاهنامه، چیره شدن افراسیاب بر ایران پس از مرگ نوذر تا پایان دوران پادشاهان پیشدادی را از شاهنامه روایت می کنم. دو نکته قابل توجه در این بخش وجود دارد. یکی انتخاب پادشاه زوطهماسب، و دیگر داستان نخستین نقش ابرپهلوان شاهنامه یعنی رستم در شاهنامه. هفت خان رستم و بیشتر داستانهای مربوط به او را در بخش پسین می خوانید. پادشاهی افراسیاب در ایران پس از آنکه نوذر در دومین جنگ ایران و توران به دست افراسیاب کشته شد، افراسیاب به ری آمد، برتخت نشست و تاج پادشاهی ایران را بر سر گذاشت. خبر تاجگذاری افراسیاب در ایران به گستهم و توس (پسران نوذر) رسید. آنها زار و نزار به زاولستان نزد زال رفتند و از او یاری خواستند. آنها به زال گفتند نوذر که از نژاد فریدون بود به خواری کشته و سرش از تن جدا شد. اکنون شما هم باید مانند ما سوگوار و کین خواه باشید. زال گفت همه ما برای مرگ آفریده شده ایم و با آنها پیمان بست که در کین خواهی نوذر همراه و یارشان باشد. داستان کشته

خلاصه داستانهای شاهنامه (۲) ادامه بخش نخست این مجموعه است. در این بخش، داستانهای شاهنامه از ازدواج پسران فریدون تا مرگ نوذر را می آورم. دو نکته قابل توجه در این بخش یکی اینست دوران پهلوانی دراین بخش از داستانهای شاهنامه آغاز می شود؛ و دیگر اینکه نخستین داستان عاشقانه شاهنامه را در اینجا داریم. در بخش پیشین دیدیم فریدون به همراه کاوه بر ضحاک چیره شد و به جای او نشست. نیز خیلی کوتاه و گذرا از تقسیم کشور بین پسران فریدون و جنگ مسان آنها گفتیم. اینجا داستان پسران فریدون را کمی کامل تر می خوانید. داستان نامگذاری و ازدواج پسران فریدون در شاهنامه در شاهنامه می خوانیم هنگامیکه فریدون کاخ ضحاک را می گیرد و برجای او تکیه می زند دو خواهر جمشید به نامهای ارنواز و شهنواز را که پیش از این همسران ضحاک بودند به ازدواج خود درمی آورد. فریدون از خواهران جمشید صاحب سه پسر می شود. سلم و تور که پسران شهنوازند و ایرج که پسر ارنوازست. شاهنامه می گوید این سه پسر در آغاز نامگذاری نمی شوند. پسران فریدون بزرگ و جوانانی بالنده و شایسته می شوند. فریدون یا از سر دادگری یا بخاطر پیش آگاهی که از خوی حسود سلم و

خلاصه داستانهای شاهنامه شاید یکی از نیازهای فرهنگ دوستانی باشد که فرصت کافی برای خواندن شاهنامه را ندارند اما برآنند که این داستانها را بدانند. به این منظور خلاصه داستانهای شاهنامه را در چند بخش پی در پی به دوستداران فرهنگ و ادب فارسی تقدیم می کنم. بخش حماسی و پهلوانی شاهنامه را در دو دوران پیشدادیان و کیانیان میتوان خلاصه کرد. بخش پیشدادیان از پادشاهی کیومرث تا آغاز پادشاهی کیقباد و دوران کیانیان از پادشاهی کیقباد تا پادشاهی کیخسیرو. پس از آن شاهنامه وارد بخش تاریخی می شود. این بخش نخستین بخش از داستانهای شاهنامه است که در آن از پادشاهی کیومرث تا قیام فریدون روایت می شود. شما ادامه این بخش را میتوانید در خلاصه داستانهای شاهنامه ۲ ، خلاصه داستانهای شاهنامه ۳ ، پادشاهی کیانیان در شاهنامه۱ ، پادشاهی کیانیان در شاهنامه ۲ ، داستان رستم و سهراب ، داستان سیاوش و پادشاهی کیانیان ۳ بخوانید. نخستین پرسش خوانندگان می تواند این باشد که آیا شاهنامه تاریخ است یا داستان؟ تئودورنولدکه دراین باره می گوید: شاهنامه، تاریخ جامع شاهنشاهی ایران از آغاز پادشاهی در ایران تا انقراض آن به دست عربهاست. او در کتاب حماسه ملی ایران، شاهنامه را اینطور خلاصه می کند: این کتاب داستان پنجاه